Πριν λίγες μέρες, επήγα να ειδώ τη νόνα μου και να ανταλλάξουμε αναστάσιμες ευχές. Τηνε βρήκα να κάθεται στη γνωστή της θέση στην κουζίνα να ρουφάει το καφεδάκι της και να φουμάρει ένα από εκείνα τα "κομμένα" τσιγάρα της. Πέρυσι τέτοια εποχή, εχαροπάλευε στο νοσοκομείο λόγω καρδιακής ανεπάρκειας κι εφέτος, μοιάζει καλύτερα από ποτέ ενώ είναι σχεδόν 85 χρονών.
Είπαμε διάφορα, άκουσα με υπομονή τα παράπονά της για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που περιελάμβανε από τα παιδία της μέχρι τα μαλλιά της που πετάνε και πάντα μαζί με άσχετες κουβέντες, τα αποτελέσματα της αρτηριοσκλήρυνσης. Εσκέφτηκα πως ο Θεός έχει προνοήσει και στέλνει διάφορα στους γέρους αθρώπους προκειμένου να μην σκέφτονται τι έχουνε περασμένο ούλη τους τη ζωή και βουρλίζονται.
Σε έναν καιρό, άρχισα να της λέω για την προσπάθεια που γίνεται για την αναβίωση του πανηγυριού και την προστασία του Άη Λύπιου από ιστορικής μα και οικολογικής άποψης. Αναφώνησε ένα "ωωωωω ιμένανε" από εκείνα που δηλώνουν ευχαρίστηση και τράβηξε μία γερή ρουφηξιά καπνό. Δεν ήθελα να την πιέσω να σκαλίσει μνήμες από εκειό το πανηγύρι του Άη Λύπιου αλλά λαχταρούσα πολύ να ακούσω κάτι. Εκείνη, λες και διάβασε στα μάτια μου την επιθυμία επήρε το φλυτζανάκι της στο χέρι κι άρχισε να μου λέει...
"Ω παιδάκι μου, με τον συγχωρεμένο τον νόνο σου δεν ελείψαμε ποτέ, εκειά τα χρόνια, από κανένα πανηγύρι. Εψέναμε σε ούλα! Εμέ να σου πω, ήτουνα τ' αγαπημένο μου του Άη Λύπιου. Ξέρεις τι κόσμος μαζευότουνα; Ούλη η Ζάκυθος! Από τον κάμπο, από τα χωρία τση Ρίζας και από ούλα τα ορεινά! Και να σου πω και τ' άλλο; Ερχότουνα και οι "αφεντάδες" και οι απλοί. Πλούσιοι και φτωχοί. Και ούλοι παρέα ετρώγανε κι επίνανε κάτω από τα λιόφυτα και τραγουδάανε κι εχορεύανε."
Την παρακολουθούσα αμίλητη κι ένοιωθα απίστευτα χαρούμενη και τυχερή, που την άκουγα. Έβγαλε άλλο ένα "κομμένο" τσιγάρο από την τσέπη της μπροστέλας της, το άναψε και σαν να πήρε δύναμη, συνέχισε...
"Μία φορά, να ειδείς τι εγίνηκε! Είχε ψωνισμένο κάνα, δυο μέρες ενωρίτερα ο νόνος σου, αρνοκάτσικα από τσι Μαριές, διαλεχτά! Τα καλύτερα ζωντανά! Τα είχε σφάξει στο σφαγείο και τα είχαμε πίσω στην αποθηκούλα αποβραδίς, κρεμασμένα. Είχαμε πλεγμένες και γαρδούμες και κοκορέτσια, πρώτης τάξεως. Μας εβοηθάγανε κι εκειά τα γλυκιάρικα. Να, άμα ρωτήσεις τη μάνα σου, θα το θυμάται.
Πάμε το λοιπό το πρωί αμπονώρα, στον Καλλιτέρο. Στηλιώνουμε την παγκάδα με τα εργαλεία και τη ζυγαριά, το σκαμνί, τσι ψησταριές, ούλα μας τα πράματα. Είχα τον μικρόνε μωρό και τον είχα ντυμένο με ένα ωραίο πλεχτό φόρεμα, λευκό. Έχω και φωτογραφία, άμα την εύρω θα σου τηνε δείξω ψυχή μου. Τα στήσαμε που λες ούλα και ψέναμε τα πράματά μας. Αρχίσανε να έρχουνται και συγγενείς και κουμπάροι και φίλοι και γνωστοί και ούλοι επερνάγανε από την παγκάδα μας, για τα χρόνια πολλά και για το κέρασμα. Ούλοι πρώτοι για αμούτσι! Ξέρεις ο νόνος σου πως ήτουνα φιλότιμος, εκέρναε ούλο το κόσμο και γι' αυτό ούλοι τον αγαπάανε και του φέρνανε κανίσκια από ολούθε. Τσαντίες μου τα έφερνε κάθε μέρα στο σπίτι! Δεν αγοράσαμε ποτέ λεμόνι και προτοκάλι, ούτε ψωμί, ούτε τυρί! Ούλα τα Χριστού τα καλά μας εφέρνανε!
Είχε φτάσει μεσημέρι που λες κι ετρέχαμε και δεν φτάναμε. Ούλα τα παιδία εβοηθάγανε, άλλα στη παγκάδα άλλα στις ψησταριές. Κάτω από την παγκάδα, είχαμε πάντα έναν σίγλο που εβάναμε μέσα τα κοκορέτσια και τσι γαρδούμες. Τόμου ηθέλαμε να ψήσουμε ετρεβάγαμε από εκεί μέσα, το κόβαμε και το βάναμε στη ψησταριά. Έναν καιρό εκεί που εδουλεύαμε ούλοι, έρχεται ένα κοπρόσκυλο κι αρπάζει ένα κοκορέτσι από τον σίγλο κι αρχίζει να τρέχει μες στα λιόφυτα! Το βλέπω εγώ, με πιάνει το γλυκί μου και το παίρνω το κατόπι! Έτρεχε κι ο νόνος σου ο καψερός και τα παιδία. Τα ταμπουρλονιάκαρα να βαρούνε κι εκειό το λυσσάρικο, τον πάθο μέσα του, να τρέχει με το κοκορέτσι στο στόμα και να σηκώνει μπουχό! Τελικά εκαταφέραμε και το πιάσαμε και τι να κάμουμε παιδάκι μου, ξέρεις τι ανάγκη υπήρχε; Το πλύναμε το κοκορέτσι με νερά, το ψήσαμε και το πουλήσαμε. Από εκειό επεριμέναμε για να ζήσουμε, δέκα νοματαίοι ήμαστε.
Ω παιδάκι μου, αν έζηε ο νόνος σου είθε να σου χε 'πωμένα γύρευε πόσα! Εγώ δεν τα θυμάμαι κι ούλα. Που να τα θυμάμαι; Ξέρεις τι έχω περασμένα; Άστη κουβέντα απαρατημένη! Και καλά και κακά. Όμως να σε χαρώ, όσο φτάνω προς το τέλος μου, όλο τα καλά κοιτάω να θυμάμαι, τα κακά τα πετάω ούλα στον πάτο του πηγαδιού..."
Κι όπως έσβηνε το τσιγάρο της στο τασάκι, ετέλειωσε και την ιστορία της και κούνιε το κεφάλι της πάνου κάτου με θλίψη κι ευτυχία μαζί. Εγώ έφυγα από το σπιτικό της παίρνοντας μαζί μου, μόνο την ευτυχία που μου χάρισε. Μόνο την ευ-τυχία!
Είπαμε διάφορα, άκουσα με υπομονή τα παράπονά της για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που περιελάμβανε από τα παιδία της μέχρι τα μαλλιά της που πετάνε και πάντα μαζί με άσχετες κουβέντες, τα αποτελέσματα της αρτηριοσκλήρυνσης. Εσκέφτηκα πως ο Θεός έχει προνοήσει και στέλνει διάφορα στους γέρους αθρώπους προκειμένου να μην σκέφτονται τι έχουνε περασμένο ούλη τους τη ζωή και βουρλίζονται.
Σε έναν καιρό, άρχισα να της λέω για την προσπάθεια που γίνεται για την αναβίωση του πανηγυριού και την προστασία του Άη Λύπιου από ιστορικής μα και οικολογικής άποψης. Αναφώνησε ένα "ωωωωω ιμένανε" από εκείνα που δηλώνουν ευχαρίστηση και τράβηξε μία γερή ρουφηξιά καπνό. Δεν ήθελα να την πιέσω να σκαλίσει μνήμες από εκειό το πανηγύρι του Άη Λύπιου αλλά λαχταρούσα πολύ να ακούσω κάτι. Εκείνη, λες και διάβασε στα μάτια μου την επιθυμία επήρε το φλυτζανάκι της στο χέρι κι άρχισε να μου λέει...
"Ω παιδάκι μου, με τον συγχωρεμένο τον νόνο σου δεν ελείψαμε ποτέ, εκειά τα χρόνια, από κανένα πανηγύρι. Εψέναμε σε ούλα! Εμέ να σου πω, ήτουνα τ' αγαπημένο μου του Άη Λύπιου. Ξέρεις τι κόσμος μαζευότουνα; Ούλη η Ζάκυθος! Από τον κάμπο, από τα χωρία τση Ρίζας και από ούλα τα ορεινά! Και να σου πω και τ' άλλο; Ερχότουνα και οι "αφεντάδες" και οι απλοί. Πλούσιοι και φτωχοί. Και ούλοι παρέα ετρώγανε κι επίνανε κάτω από τα λιόφυτα και τραγουδάανε κι εχορεύανε."
Την παρακολουθούσα αμίλητη κι ένοιωθα απίστευτα χαρούμενη και τυχερή, που την άκουγα. Έβγαλε άλλο ένα "κομμένο" τσιγάρο από την τσέπη της μπροστέλας της, το άναψε και σαν να πήρε δύναμη, συνέχισε...
"Μία φορά, να ειδείς τι εγίνηκε! Είχε ψωνισμένο κάνα, δυο μέρες ενωρίτερα ο νόνος σου, αρνοκάτσικα από τσι Μαριές, διαλεχτά! Τα καλύτερα ζωντανά! Τα είχε σφάξει στο σφαγείο και τα είχαμε πίσω στην αποθηκούλα αποβραδίς, κρεμασμένα. Είχαμε πλεγμένες και γαρδούμες και κοκορέτσια, πρώτης τάξεως. Μας εβοηθάγανε κι εκειά τα γλυκιάρικα. Να, άμα ρωτήσεις τη μάνα σου, θα το θυμάται.
Πάμε το λοιπό το πρωί αμπονώρα, στον Καλλιτέρο. Στηλιώνουμε την παγκάδα με τα εργαλεία και τη ζυγαριά, το σκαμνί, τσι ψησταριές, ούλα μας τα πράματα. Είχα τον μικρόνε μωρό και τον είχα ντυμένο με ένα ωραίο πλεχτό φόρεμα, λευκό. Έχω και φωτογραφία, άμα την εύρω θα σου τηνε δείξω ψυχή μου. Τα στήσαμε που λες ούλα και ψέναμε τα πράματά μας. Αρχίσανε να έρχουνται και συγγενείς και κουμπάροι και φίλοι και γνωστοί και ούλοι επερνάγανε από την παγκάδα μας, για τα χρόνια πολλά και για το κέρασμα. Ούλοι πρώτοι για αμούτσι! Ξέρεις ο νόνος σου πως ήτουνα φιλότιμος, εκέρναε ούλο το κόσμο και γι' αυτό ούλοι τον αγαπάανε και του φέρνανε κανίσκια από ολούθε. Τσαντίες μου τα έφερνε κάθε μέρα στο σπίτι! Δεν αγοράσαμε ποτέ λεμόνι και προτοκάλι, ούτε ψωμί, ούτε τυρί! Ούλα τα Χριστού τα καλά μας εφέρνανε!
Είχε φτάσει μεσημέρι που λες κι ετρέχαμε και δεν φτάναμε. Ούλα τα παιδία εβοηθάγανε, άλλα στη παγκάδα άλλα στις ψησταριές. Κάτω από την παγκάδα, είχαμε πάντα έναν σίγλο που εβάναμε μέσα τα κοκορέτσια και τσι γαρδούμες. Τόμου ηθέλαμε να ψήσουμε ετρεβάγαμε από εκεί μέσα, το κόβαμε και το βάναμε στη ψησταριά. Έναν καιρό εκεί που εδουλεύαμε ούλοι, έρχεται ένα κοπρόσκυλο κι αρπάζει ένα κοκορέτσι από τον σίγλο κι αρχίζει να τρέχει μες στα λιόφυτα! Το βλέπω εγώ, με πιάνει το γλυκί μου και το παίρνω το κατόπι! Έτρεχε κι ο νόνος σου ο καψερός και τα παιδία. Τα ταμπουρλονιάκαρα να βαρούνε κι εκειό το λυσσάρικο, τον πάθο μέσα του, να τρέχει με το κοκορέτσι στο στόμα και να σηκώνει μπουχό! Τελικά εκαταφέραμε και το πιάσαμε και τι να κάμουμε παιδάκι μου, ξέρεις τι ανάγκη υπήρχε; Το πλύναμε το κοκορέτσι με νερά, το ψήσαμε και το πουλήσαμε. Από εκειό επεριμέναμε για να ζήσουμε, δέκα νοματαίοι ήμαστε.
Ω παιδάκι μου, αν έζηε ο νόνος σου είθε να σου χε 'πωμένα γύρευε πόσα! Εγώ δεν τα θυμάμαι κι ούλα. Που να τα θυμάμαι; Ξέρεις τι έχω περασμένα; Άστη κουβέντα απαρατημένη! Και καλά και κακά. Όμως να σε χαρώ, όσο φτάνω προς το τέλος μου, όλο τα καλά κοιτάω να θυμάμαι, τα κακά τα πετάω ούλα στον πάτο του πηγαδιού..."
Κι όπως έσβηνε το τσιγάρο της στο τασάκι, ετέλειωσε και την ιστορία της και κούνιε το κεφάλι της πάνου κάτου με θλίψη κι ευτυχία μαζί. Εγώ έφυγα από το σπιτικό της παίρνοντας μαζί μου, μόνο την ευτυχία που μου χάρισε. Μόνο την ευ-τυχία!
14 σχόλια:
Corazon mio!
Ευ-τυχής που Σε συναντώ!
Πόσο χάρηκα με την καλόκαρδη νόνα!
Μα πόση χάρη και γλύκα ρέει από τα λόγια σας..
Σαν να ήμουν εκεί και να κυνηγούσα κι εγώ το λυσσάρικο..
Η μυρωδιά από τα ψητά έφτασε μέχρι εδώ.
Θέλουμε και συνέχεια από τη νόνα.
Φιλιά και στις δυο σας!
Καληνύχτα περιστεράκι!
Το χάρηκα το κείμενό σου.
Έμαθα τον άγιο Λύπιο, όταν, μικρός, μαγεύτηκα από το όνομά του.. Για το πανηγύρι του δεν ήξερα. Διάβασα πέρυσι στο Ραπόρτο. Και είδα πως προσπαθούν να το αναβιώσουν. Γλυκόπικρη γεύση, λέω, πώς να ξαναζήσουν οι εποχές; Κι απ' την άλλη..πώς να καταδικάσουμε στη λήθη τις εποχές;
"Μια φλόγα τρεμόσβηστη στις υγρές μου παλάμες" ο άγιος Λύπιος.
Καλό μήνα.
@mareld: Ψυχούλα μου, χίλια ευχαριστώ κι εγώ ευ-τυχής που σε συνάντησα! Η νόνα είναι υπέροχη, πραγματικά! Θα της μεταφέρω τα φιλιά σου.
Σε φιλώ κι εγώ!
@Διονύσης Μάνεσης: Σας ευχαριστώ πολύ!
Ας ελπίσουμε πως δεν θα καταδικαστούν σε λήθη, τα έθιμά μας και πως δεν θα καταστραφούν τα τοπία μας, όσα καταφέρνουν να διασωθούν από το μένος του εύκολου πλουτισμού μέσω του τουρισμού.
Καλό μήνα και σε εσάς!
Απολογούμαι: Η υπόθεση "Άη Λύπιος" μ' έχει κουράσει... Μέχρι sms έλαβα για να ευαισθητοποιηθώ, όπως και πάμπολλοι άλλοι γνωστοί, οι οποίοι κι εκείνοι αισθάνονται στη γωνία... Οι αντιρρήσεις σας επ' αυτού δεχτές, όπως και η δική μου που επιμένει!!!!
Όμως, μετά τη σημερνή σου ανάρτηση και τη γλαφυρή, όσο και πειστικότατη (ως αυθεντική), περιγραφή τση Νόννας σου, ετοιμάζω κιόλας σχετική ανάρτηση για την αυρινή γιορτή, συμμετέχοντας έτσι στο πανηγύρι.
Ήταν το καλυτερότερο sms που έλαβα!!!
Ένα φιλί επό μένανε στο κούτελο τση Νόννας!!!
Μπράβο τσης!!!!!!!!
@Π.Κ. : Ουδείς λόγος απολογίας προς εμένα! Λυπάμαι αλλά μάλλον δεν κατανοώ ακριβώς τι εννοείτε!
Όσο για το κείμενό μου, σας ευχαριστώ πολύ για τα κολακευτικά λόγια σας και υπόσχομαι να δώσω στη νόνα το φιλί σας!
Αναμένω την "συμμετοχή" σας στο πανηγύρι!
:-)
Έτσι που το πας, Dana μου, επέρισι και εφέτος, δε θα βλέπουμε την ώρα να έρθει η Λαμπρή για να μας ματαγράψεις καμμία από εκειές τσι πασχαλινές ιστορίες του νόνου και τση νόνας σου. Και, κατά πως φαίνεται, η ιστορία τση νόνας σου, σε ετούτη τη περίσταση του Άγιου Λύπιου, είναι πιο "δραστική" και από τη "Γυναίκα τση Ζάκυθος".
Άμα δεις, καυμένη, εκειόνε το Βερτζάγια πες του έκτός από το βιβλίο με τα κείμενα των ζακυθινώνε μορφωμένωνε, να κάμει και ένα ακόμα με τέτοιες ιστορίες ανθρώπωνε, που να θυμούνται πως επερναανε του Άη Λυπιου -βοήθεια μας η χάρη του αύριο που ξημερώνει-το πανηγύρι.
Θα καταλάβουνε τι σημαίνει για τη Ζάκυθο, ακόμη κι εκείνοι που δε μπορούνε να καταλάβουνε λόγω λόγου...
Είσαι σπούδαία blogger Dana γιατί έχεις μεγάλη καρδιά.Σ' ευχαριστώ για το δώρο για το πανηγύρι.Ευγε
Παρότι δε συνηθάω να διαλέγομαι με ανώνυμους (ο πάσα ένας μπορεί να κρύβεται πίσω από μία μορέτα βεραμέντε), δεν μπορώ να μη συμφωνήσω 100% με τον προλαλήσαντα Ανώνυμο.
Να, μια πολύ καλή ιδέα: Η συγκέντρωση όσο περισσότερων μαρτυριών αλά Νόννας Ντάνας, όπου να φαίνεται το παραδιδόμενο. Θα είναι όντως προσφορά, πέρ' από τον λόγω λόγου άλογο λόγο όλων ημών των νεοφανών αστέρων της Παράδοσης.
Ιδού, καλέ μου Βερτζάγια, πεδίον δράσης νεότερον!!!
Με το καλό αύριο!
Δέσποτά μου ήμαρτον! Έφταιξα! Α δεν έκανες το σχόλιο περί ανωνυμίας δεν θα είχα πάρει πρέφα πως έστειλα σχόλιο χωρίς να το υπογράψω, με αποτέλεσμα να έβγει στη φόρα με την ένδειξη "ανώνυμο". Αναφαντώθηκα να σε χαρώ, μέρες Μαγιού που είναι... Τώρα βέβαια, ποία η διαφορά ενός "ανώνυμου" μπλόγκερ κι ενός μπλόγκερ με ψευδώνυμο ο Θέος ξέρει και ο Φρόυντ, ας μου επιτραπεί να προσθέσω.
Σου είμαι υπόχρεος για την ενθουσιώδη υποδοχή που επιφύλαξες στη πρότασή μου. Νάχεις την υγειά σου, που λέει κι η Dana μας!
Το πούλιο ευχάριστο όμως είναι που, το θέμα του Άγιου Λύπιου έπαψε να σε κουράζει και ματάρχινησες να ασχολιέσαι με δαύτο!
Μα δε μου λες να σε χαρώ, η κούραση από τον Άγιο Λύπιο προέρχεται -Θέ μου σχώρα με- ή που ήσουνα ούλη μέρα σκυμένος και εφωτογράφιζες εκειές τσι σκουρκουρίτσες να βατεύουνται;
Ντάνα μου Χριστός Ανέστη!
Παραπάνω είχα κάμει νωρίτερα ένα σχόλιο, το οποίο όμως, γιατί τελικά δεν αξίζει τον κόπο.
Συγνώμες, Καλημέρες και νά σαι πάντα χαρούμενη!
@Μπάμπης Πυλαρινός: Μπάμπη μου ψυχή μου, ευχαριστώ που με κοπλιμεντάρεις! Να 'σαι καλά και να χαίρεσαι την οικογένειά σου!
@Π.Κ. & Sartagouras:
"Αδέρφια μου, αλήτες, πουλιά!", ειρήνη! Καταρχάς να ευχαριστήσω τον Σαρτάγκουρα για τα θερμά του λόγια και να συμφωνήσω κι εγώ με την ιδέα για καταγραφή τέτοιων ιστοριών. Θα είναι πολύ χρήσιμη η καταγραφή τους από λαογραφικής άποψης.
Όσο για το θέμα της "αψιμαχίας" σας, θέλω να πω δυο λόγια. Πιστεύω πως ο θεσμός των blog, βοηθάει στον υγιή και δημοκρατικό διάλογο. Ο καθένας μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα, πάντα όμως, μέχρι του σημείου που δεν προσβάλλει τον άλλον.
Απόψεις υπάρχουν πολλές και καλό είναι να ακούγονται όλες, στο όνομα του πλουραλισμού και της επικοινωνίας, μεταξύ των ανθρώπων. Αν κάποιες φορές "ξεφεύγει" λίγο η κουβέντα, έχει να κάνει και με τη ζακυθινή μας φύση! Εκειό το ελεύθερο πνεύμα που αρέσκεται στο να τσιγγλάει τους άλλους, με την ανοχή όλων, ακόμα κι αν ξεπερνάει το μέτρο του καθενός.
Είναι λεπτές οι ισορροπίες κι εγώ πραγματικά δεν ξέρω να κάνω τον ισορροπιστή! Αυτό που ξέρω είναι, πως ο Σαρτάγκουρας είναι γνωστό πειραχτήρι στα μπλογκικά πεδία δράσης και του αρέσει να βάνει περόνια τσι άλλους. Στην δεδομένη πρίπτωση, ο αγαπητός Π.Κ. εθεώρησε πως καταπατήθηκαν τα όρια της "πλάκας" κι ένοιωσε θιγόμενος. Πράγμα που επίσης κατανοώ και σέβομαι.
Θεωρώ πως θα πρέπει να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να μην δοθεί συνέχεια στο θέμα, όχι γιατί συμβαίνει στο "σπίτι" μου αλλά γιατί είναι κρίμα να χαλάμε τσι καρδιές μας, χωρίς σημαντικό λόγο!
Άλλωστε, ούλοι κατά βάθος, συμφωνούμε κι ούλοι θέλουμε να μην χαθεί η παράδοση μας και όλα εκείνα που έχουν να κάμουν με τον Άη Λύπιο και στα οποία έχουμε αναφερθεί κατά κόρον τσι τελευταίες μέρες.
Συγγνώμη και για εμένα αν έδωσα αφορμή για φαωμάρες, δεν είχα τέτοια πρόθεση ασφαλώς! Όμως και η φαωμάρα, κομμάτι τση παράδοσής μας είναι και δεν μπορώ να το παραβλέψω!
Να είστε καλά αμφότεροι. Σας ευχαριστώ!
Alma mia!
Πέρασα να σου αφήσω μια αγκαλίτσα.
Διάβασα τα λόγια των φίλων και δεν μπορώ να μη πω: Τι ωραίοι που είμαστε εμείς οι ζακυνθινοί!!
Φιλιά!
@Mareld: Μια αγκαλιά κι από εμένα! Είμαστε ωραίοι ακόμα και στη φαωμάρα μας! Και καθόλου σοβινιστές... αχμ :-)
Besos mi alma!
Δημοσίευση σχολίου